De markt voor lutetium-177 zal naar verwachting de komende jaren sterk gaan groeien. Er zitten vele producten in de klinische pijplijn die gebruik maken van lutetium-177 als radioactieve stof en nieuwe behandelmethodes dienen zich aan. Een veelbelovend middel is lutetium-177-PSMA, dat aangrijpt op het Prostaat Specifiek Membraan Antigeen.  Het wordt toegepast in de behandeling van uitgezaaide prostaatkanker. Naast prostaatcarcinomen, kunnen ook andere typen kanker in de toekomst behandeld worden met het isotoop lutetium-177. Prof. Dr. Hendrikse van Amsterdam UMC, locatie VUmc voorziet problemen met betrekking tot de verkrijgbaarheid in de markt, maar voornamelijk mogelijkheden voor de behandeling van patiënten.

Prostaatkanker

"Patiënten waarbij het vermoeden bestaat dat ze een prostaatcarcinoom hebben, krijgen bij Amsterdam UMC het diagnostisch middel fluor-18-DCFPyL toegediend voor imaging met positron emissie tomografie (PET)." DCFPyL is een PSMA tracer die zich, wanneer het in het lichaam wordt geïnjecteerd, hecht aan het oppervlak van tumoren met PSMA expressie. Doordat de tracer is gekoppeld aan een radioactief PET isotoop, worden eventuele tumoren zichtbaar op de scan voor artsen, waardoor zij op een effectieve manier de diagnose van een prostaatcarcinoom kunnen stellen. "Fluor-18 kunnen wij in een van onze  vier cyclotrons maken in het ziekenhuis. In onze GMP-laboratoria kunnen wij dit opbouwen tot fluor-18-DCFPyL, voor zowel onze eigen patiënten, als voor de levering aan andere ziekenhuizen.”

Naast het stellen van de diagnose wordt in Amsterdam UMC hard gewerkt aan een therapeutisch medicijn om prostaatkanker te kunnen behandelen. “Momenteel werken er twee promovendi aan een onderzoek naar lutetium-177-PSMA. Dit bestaat al, maar wij hebben verschillende klinische vraagstukken die wij graag beantwoord willen zien.” De eerste batch lutetium-177 afkomstig uit Petten is ingezet om te kijken hoe het isotoop gekoppeld kan worden aan een tracer. “Het onderzoek is gericht op een theranostic approach. Dat wil zeggen dat het radiofarmacon zowel ingezet kan worden om te diagnosticeren, als om te behandelen. Diagnosticeren willen we graag met F-18-DCFPyL, behandelen willen wij met lutetium-177-PSMA.”

PSMA expressie in andere type tumoren

Lutetium-177 krijgt dus veel aandacht binnen de urologie, maar inmiddels is bekend dat PSMA expressie ook in andere typen tumoren voor kan komen. Voorbeelden hiervan zijn het glioblastoom, een vorm van hersenstamkanker, en pancreaskanker. Dit heeft ertoe geleid dat er nu een onderzoek loopt met één van de neurochirurgen in het ziekenhuis. “De prognose van patiënten met een glioblastoom is slecht. Het probleem is namelijk dat wanneer de tumor verwijderd wordt, er nog een klein restje tumor achterblijft. Als chirurg wil je namelijk niet het risico nemen dat je gezond hersenweefsel verwijdert, waardoor lichaamsfuncties bij de patiënt verloren kunnen gaan.” Het onderzoek kan leiden tot een nieuwe therapie, waarbij lutetium-177 als bètastraler kan worden ingezet om zeer lokaal de achtergebleven tumorcellen te bestralen. “De preliminaire data zijn er al, en deze zien er hoopvol uit!”